Câu kỷ tử khiến hương vị món ăn trở nên đặc biệt hơn và thường được dùng trong các bài thuốc đông y. Nhưng bạn đã có cái nhìn đúng đắn về loại quả này chưa? Hãy cùng chuyên mục Sức khỏe và sắc đẹp của Foodshownw tìm hiểu thêm về câu kỷ tử và 11 tác dụng của câu kỷ tử đối với con người!
1. Câu kỷ tử là gì?
Nguồn gốc của câu kỷ tử
Câu kỷ tử hay còn gọi là kỷ tử, củ khỉ, củ khởi hay cẩu kỷ là tên gọi chung của giống được phát triển từ loài Lycium barbarum hay Lycium chinense. Hai loài này có quan hệ họ hàng gần với họ Cà (Solanaceae). Thoạt nhìn giống nhau nhưng có thể phân biệt được bằng hương vị và hàm lượng đường.
Quả câu kỷ tử có tên tiếng anh là goji berry hay wolfberry. Đây là loại cây có nguồn gốc từ Đông Nam Âu kéo dài đến Tây Nam Á.
Kỷ tử được sử dụng từ lâu đời trong ẩm thực của các nước Châu Á. Không chỉ thế, kỷ tử còn là một thành phần trong y học cổ truyền của người Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản từ thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên.
Ngày nay, kỷ tử được trồng chủ yếu ở Trung Quốc. Từ năm 2000 trở lại đây, kỷ tử và các chế phẩm từ kỷ tử đã trở nên phổ biến ở các nước phát triển.
Ở Việt Nam, quả kỷ tử được trồng nhiều ở các vùng núi phía Bắc. Đặc biệt là SaPa, Lào Cai, Hà Giang.
Đặc điểm của câu kỷ tử
Cây kỷ tử có thân mềm, kích thước nhỏ với chiều cao từ 0,5 – 1,5m. Cành trông mảnh mai, có nhiều gai mọc trên thân và giữa các lá. Lá hình lưỡi mác, khá nhọn và mọc đối, phân bố đều.
Hoa của cây kỷ tử thường nở vào tháng 6 – 9 hàng năm, đến tháng 7 – 10 người ta bắt đầu thu hoạch quả kỷ tử. Quả hình bầu dục, dài khoảng 0,5 – 1cm, mọng, có màu đỏ vàng hoặc đỏ tím, nhìn rất đẹp mắt. Cùi quả mềm và có nhiều hạt hình thận, bên trong có màu nâu sẫm.
Quả Goji thích hợp trồng ở những nơi có khí hậu mát mẻ.
Tất cả các bộ phận của cây kỷ tử đều được sử dụng cho mục đích y học. Lá và búp non nấu canh ăn giải nhiệt, bồi bổ sức khỏe. Quả kỷ tử được biết đến với vị ngọt và một chút chua. Ở dạng khô nó trở thành một vị thuốc chữa bệnh trong Đông y. Còn ở dạng bột hoặc khô, nó làm tăng hương vị đặc biệt của món ăn.
2. Giá trị dinh dưỡng của câu kỷ tử
Kỷ tử đã được sử dụng từ lâu đời trong đời sống của người dân. Bởi tác dụng của câu kỷ tử rất hữu hiệu, giúp ích cho sức khỏe con người. Quả kỷ tử là một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời, đặc biệt là hàm lượng vitamin và khoáng chất.
Trung bình 5 muỗng canh (28g) quả kỷ tử chứa các chất dinh dưỡng sau:
- Lượng calo: 98 calo
- Carb: 21,6g
- Chất đạm: 4g
- Chất béo: 0,1g
- Chất xơ: 3,6g
- Đường: 21,8g
- Vitamin A: 501% DV (giá trị hàng ngày)
- Vitamin C: 15% DV
- Sắt: 11% giá trị hàng ngày (DV)
Có thể thấy rằng: một khẩu phần nhỏ kỷ tử cung cấp cho bạn nhiều chất xơ, vitamin A, C và sắt.
3. Tác dụng của quả câu kỷ tử
Cải thiện hệ thống miễn dịch
Nhờ có chất chống oxy hóa mạnh, tác dụng của câu kỷ tử được biết đến với đặc tính chống viêm, ngăn ngừa bệnh tật. Do khả năng chống lại các gốc tự do có hại. Đồng thời hỗ trợ tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể. Bằng chứng cho thấy:
Kết quả của nghiên cứu kéo dài 30 ngày trên 60 đối tượng (người cao tuổi) đã tăng cường sức khỏe miễn dịch và cải thiện tâm trạng khi uống 120ml nước ép kỷ tử mỗi ngày.
Các kết quả nghiên cứu khác kéo dài trong 3 tháng trên 150 người cao tuổi có phản ứng miễn dịch tốt với vắc xin cúm khi được bổ sung câu kỷ tử.
Ngoài ra, quả kỷ tử còn chứa một lượng lớn vitamin A và C, góp phần xây dựng hệ thống miễn dịch khỏe mạnh và ngăn ngừa các bệnh từ cảm lạnh thông thường đến một số bệnh ung thư.
Hỗ trợ cải thiện thị lực
Do chứa nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là zeaxanthin, câu kỷ tử có tác dụng bảo vệ đôi mắt của bạn (thấu kính và võng mạc) khỏi tác hại của các gốc tự do, quá trình oxy hóa và tia UV.
Thực tế, đã có nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng câu kỷ tử có thể tăng cường sức khỏe của mắt, có khả năng chống lại các rối loạn về mắt như thoái hóa điểm vàng gây mất thị lực.
Một nghiên cứu khác trên 150 người lớn tuổi, diễn ra trong 90 ngày, đã chứng minh thêm: Việc bổ sung kỷ tử trong chế độ dinh dưỡng làm tăng mức độ chống oxy hóa trong máu. Tránh giảm chứng tăng sắc tố điểm vàng (diễn ra ở vùng trung tâm của võng mạc võng mạc) và giúp làm mềm cặn bã protein nằm dưới võng mạc
=> 8 chất dinh dưỡng cải thiện được tình trạng sức khỏe cho đôi mắt.
Giúp giảm cân
Câu kỷ tử rất bổ dưỡng và ít calo nên chúng trở thành một phần không thể thiếu trong chế độ ăn kiêng và giảm cân. Đặc biệt, lượng đường trong quả kỷ tử khá ít nhưng vẫn gây cảm giác no lâu cùng với hàm lượng chất xơ dồi dào. Từ đó tránh được cảm giác thèm ăn gây tăng cân cho bạn
Xem chi tiết: Cách làm đẹp bằng thảo dược hiệu quả an toàn cho sức khỏe.
Cải thiện khả năng tình dục
Tác dụng của câu kỷ tử từ lâu đã được ứng dụng trong các bài thuốc và món ăn để hỗ trợ khả năng sinh sản. Nói cách khác, kỷ tử có khả năng cải thiện ham muốn tình dục, cải thiện nồng độ testosterone, tăng số lượng và khả năng vận động của tinh trùng. Từ đó kéo dài thời gian cương cứng và phản ứng xuất tinh.
Tác dụng của câu kỷ tử ứng dụng làm thuốc chống trầm cảm
Bên cạnh việc chứa nhiều vitamin B và C, loại thảo dược này còn rất giàu chất xơ và mangan. Đây là những chất dinh dưỡng mang lại năng lượng tích cực cho bạn. Trong các bài thuốc cổ truyền của Trung Quốc đã sử dụng câu kỷ tử để giảm bớt các triệu chứng căng thẳng, rối loạn lo âu, trầm cảm và các cảm xúc khác của con người.
Nghiên cứu thực tế nào năm 2016 trên những con chuột cho thấy, chúng đã cải thiện được chứng trầm cảm và một số hành vi lo lắng.
Hay một số nghiên cứu khác trên cơ thể con người, ở Mỹ còn cho thấy: uống 120ml nước ép câu kỷ tử trong 14 ngày giúp cải thiện tâm trạng, sức khỏe tiêu hóa và mang lại năng lượng tích cực. Dù không có bất kỳ ảnh hưởng nào liên quan đến tim mạch, huyết áp mà còn tăng khả năng tập trung, trí lực và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Giải độc gan
Tác dụng của câu kỷ tử có lợi cho gan và thận. Chúng giúp cơ thể dễ dàng đào thải chất độc ra ngoài. Chính vì vậy, nó được sử dụng trong y học Trung Quốc để điều trị bệnh gan.
Bằng chứng cho thấy rằng khi tiến hành các nghiên cứu trên động vật, quả kỷ tử có thể giúp kiểm soát sức khỏe của gan và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ do rượu.
Ngoài ra, còn có những nghiên cứu khác trên người, chứng minh rằng bổ sung chiết xuất từ kỷ tử có khả năng ức chế sự phát triển của khối u, giúp cải thiện tình trạng ung thư.
=> Giờ đây bạn có thể giải độc gan bằng những thảo dược dễ nhìn sau.
Hỗ trợ giảm đau
Nhờ đặc tính kháng viêm giúp tác dụng của câu kỷ tử hiệu quả đối với các cơn đau nhức trên cơ thể như đau khớp, đau cơ,….
Làm đẹp da
Trong câu kỷ tử có chứa chất phytochemical – được gọi là beta-carotene, giúp da khỏe mạnh cũng như giảm kích ứng da, tránh các tác hại của ánh nắng mặt trời và kiểm soát lão hóa da.
Kết quả nghiên cứu trên cơ thể chuột khi uống nước ép kỷ tử 5% sẽ giúp chuột tránh được các rối loạn về da và tác hại của tia UV. Nhờ các hợp chất chống oxy hóa dồi dào trong quả kỷ tử.
Tốt cho tóc
Câu kỷ tử có chứa vitamin A, giúp tăng cường lưu thông máu trong cơ thể và trên da đầu. Từ đó kích thích mọc tóc và ngăn ngừa rụng tóc. Ngoài ra, hàm lượng vitamin C trong loại quả này còn giúp cơ thể hấp thụ chất sắt từ thức ăn tốt hơn, góp phần đem lại mái tóc khỏe mạnh.
Điều hòa huyết áp
Nhờ hợp chất polysaccharide của quả kỷ tử, loại thực phẩm này được đánh giá cao về khả năng chống lại bệnh cao huyết áp ở người.
Vì vậy, kỷ tử là một thành phần trong các bài thuốc đông y giúp người bệnh điều chỉnh huyết áp, phòng chống bệnh tim mạch.
Cải thiện sức khỏe phổi
Đã có nghiên cứu chứng minh rằng tiêu thụ quả kỷ tử trong 4 tuần có thể giúp giảm viêm nhiễm ở phổi. Đồng thời tăng cường hoạt động của các tế bào bạch cầu – ngăn ngừa một số bệnh liên quan đến phổi như hen suyễn, cảm cúm,…
Bài viết có thể quan tâm: 9 công dụng của cỏ xạ hương đối với sức khỏe và những lưu ý khi sử dụng.
4. Lưu ý khi sử dụng câu kỷ tử
Mặc dù tác dụng của câu kỷ tử rất tốt cho sức khỏe người dùng nhờ chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Tuy nhiên nếu lạm dụng hoặc không biết cách sử dụng sẽ dẫn đến một số tác hại như:
Tương tác với một số loại thuốc
Nếu bạn đang dùng thuốc hạ huyết áp, điều trị tiểu đường và điều trị huyết áp thì không nên dùng quả kỷ tử vì sẽ làm giảm hiệu quả của thuốc. Tham khảo tư vấn của bác sĩ điều trị trước khi sử dụng.
Có thể gây dị ứng với những ai nhạy cảm
Tác dụng của câu kỷ tử tốt nhưng vẫn có thể gây dị ứng. Đặc biệt là những người bị dị ứng trái cây hoặc những người bị dị ứng phấn hoa.
Khi bạn bị dị ứng với kỷ tử, cơ thể bạn sẽ dễ nhạy cảm với ánh sáng hơn và có thể phát ban khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Nguy hiểm cho phụ nữ có thai
Do có chứa betaine có thể gây hại cho sức khỏe thai nhi nên câu kỷ tử không được khuyến khích sử dụng cho phụ nữ mang thai. Thậm chí nếu sử dụng còn có nguy cơ sẩy thai. Ngoài ra, phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú cũng nên cân nhắc khi sử dụng loại thảo dược này. Vì nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa.
5. Các món ngon từ câu kỷ tử
Bạn có thể chế biến nhiều món ăn ngon từ câu kỷ tử vì nó không chỉ mang lại sự ngon miệng trong khi thưởng thức mà còn có lợi cho sức khỏe.
Thạch quế hoa kỷ tử
Thạch quế hoa kỷ tử có vị ngọt nhẹ, thơm đặc trưng với độ dai dai rất ngon miệng. Bạn có thể dùng món này làm tráng miệng sau bữa ăn. Hoặc nhâm nhi để đãi khách đến chơi nhà.
Tác dụng của câu kỷ tử trong món chè dưỡng nhan
Chè dưỡng nhan có cái tên thực sự gây ấn tượng. Chè có vị ngọt thanh, trông hấp dẫn, bắt mắt bởi táo đỏ, long nhãn, nhựa đào và câu kỷ tử. Đặc biệt, bạn vẫn có thể cảm nhận được vị chua nhẹ đặc trưng của quả kỷ tử quyện với bị bùi táo và vị ngọt thanh của long nhãn.
Chè lê tuyết nhĩ
Chè lê tuyết nhĩ là món ngon từ câu kỷ tử với sự kết hợp độc đáo giữa vị ngọt của lê và đường phèn, vị mặn của xí muội hòa quyện với vị chua nhẹ của quả kỷ tử. Món chè nấm tuyết giòn sừn sựt giúp cơ thể thanh mát trong những ngày nắng nóng.
Lẩu Tứ Xuyên
Lẩu Tứ Xuyên nổi tiếng với vị cay nồng, là món ăn hấp dẫn cho những ai yêu thích vị cay. Nước lẩu đậm đà được ăn kèm với nhiều loại hải sản như tôm, mực, cá, thịt cùng với các loại rau tươi.
Canh kỷ tử
Thay vì chế biến thành lẩu, chè, bạn có thể chế biến thành canh kỷ từ vừa ngon vừa làm đẹp da. Câu kỷ tử có vị chua nhẹ hòa quyện với nước dùng ngọt đậm đà với các loại rau xanh tươi.
Với những thông tin trên, Foodshownw hy vọng đã giúp bạn hiểu thêm về kỷ tử là gì? 11 tác dụng của câu kỷ tử đối với sức khỏe con người. Chúc các bạn có nhiều món ăn ngon từ loại quả này.